De Robin Food Coalition is geen groot concern, maar een beweging van koplopers. Het bestaat uit zo’n tachtig kleine en middelgrote (bio)bedrijven uit de voedsel- en agrisector. Telerijen, verwerkers, handelshuizen en (web)winkels besloten een einde te maken aan geïsoleerd ploeteren. In plaats daarvan bundelen ze hun krachten. Samen meten ze impact, ontwikkelen ze oplossingen en maken ze hun stem gehoord. Initiatiefnemers als Volkert Engelsman, co-founder en directeur van de Robin Food Coalition, leveren geen wollige idealen maar tastbare prototypes en publicaties die laten zien hoe een eerlijker voedselsysteem werkt.

Volkert benadrukt bijvoorbeeld dat we niet alleen naar de CO₂-uitstoot per kilo product moeten kijken. Hij stelt dat biologische landbouw, gecombineerd met een verschuiving naar meer plantaardig eten, ons kan helpen binnen de planetaire grenzen te blijven. Zo’n scherpe boodschap dragen de coalitieleden helder, precies en soms confronterend uit. Ze voeren niet alleen verhalen, maar leveren ook bewijzen. Van factsheets tot concrete data. Daarmee overtuigen ze beleidmakers, inkopers en consumenten.

Hoe het begon en waarom het slim is om samen te doen

Een paar jaar geleden verrichtten veel biologisch-georiënteerde bedrijven al uitstekend werk, maar konden ze dat moeilijk kwantificeren. Tegelijkertijd stonden nieuwe rapportageverplichtingen voor de deur. Bestaande meetmethodes die gericht zijn op maximale efficiëntie per hectare of CO₂-uitstoot per kilo maskeren vaak de voordelen van biologische teelt. De Robin Food Coalition koos daarom voor een brede meetaanpak. De coalitie keek niet alleen broeikasgassen, maar ook bodemgezondheid, biodiversiteit, waterkwaliteit en volksgezondheid. Al die data wordt gedeeld, zodat ieder bedrijf niet telkens het wiel hoeft uit te vinden. Praktisch vertaalt dat zich in gezamenlijke meetprojecten en een collectief duurzaamheidsrapport. Samen meten, samen sterker is het devies.

In plenaire bijeenkomsten sloten ketenpartners zich aan bij de coalitie. Bedrijven en instellingen als Rabobank, biologische verwerkers en supermarkten, van Ekoplaza tot kleinere winkelformules, bediscussieerden hoe de schappen in winkels vol biologisch kunnen liggen. Ze onderzochten welk convenant of welke afspraken boeren de zekerheid kunnen geven om duurzaam te schakelen. Als toeleveranciers weten dat er een afzetmarkt is, verdwijnen veel knelpunten. Zulke samenkomsten laten zien dat het niet gaat om één mooie campagne, maar om het scheppen van hele markt. En om beleidscorrecties die biologische landbouw kansrijk maken.

Van rapport naar wapens in het debat

Een groot gevaar is dat duurzaamheidsdiscussies versmallen tot één getal: de CO₂-uitstoot per kilo product. Daarmee verdwijnen andere belangrijke waarden uit beeld. De Robin Food Coalition heeft daarom een gedetailleerd position paper gepubliceerd over de verborgen meerwaarde van biologische landbouw. Dit rapport toont aan de hand van literatuur, data en voorbeelden waarom conventionele duurzaamheidsmodellen tekortschieten.

Uit onderzoek van de Robin Food Coalition en True Price/Impact Institute blijkt bijvoorbeeld dat biologische systemen veel beter presteren op biodiversiteit, bodemgezondheid en volksgezondheid, maar dat deze voordelen niet terugkomen in de gangbare Life Cycle Assessments. In gesprekken met inkopers en beleidsmakers wapenen de coalitieleden zich nu met harde cijfers en aansprekende metaforen.

De coalitie combineert de cijferkant met actie en beeldtaal. Naast het position paper laten ze zich zien via ludieke campagnes, (politieke) cartoons en korte films. Zo hopen ze het publiek zowel te informeren als te prikkelen. Want zeg nu zelf, lees je liever een scherpe cartoon of een dik rapport? Deze mix van strakke data en toegankelijke satire maakt hun boodschap helder en deelbaar.

Waarde toekennen aan ecosysteemdiensten

De coalitie zoekt manieren om natuurwinst zichtbaar en verhandelbaar te maken. Ze gebruiken remote sensing. Dat zijn satellietbeelden en slimme datatechniek. Daarmee kunnen ze meten waar biodiversiteit terugkeert, waar de bodemstructuur verbetert en waar water langer wordt vastgehouden. De volgende stap is financiële verwaarding. Accountants en economen kijken of die verbeteringen als immaterieel actief op de balans mogen komen te staan in plaats van als kosten in de winst- en verliesrekening.

Stel, een groot bedrijf koopt het “recht” op deze natuurwinst, net als bij de aankoop van een klantenbestand of patent. Het Landbanking Group-platform Landler.io is zo ontwikkeld dat betalingen voor herstel van biodiversiteit, koolstofopslag of waterhuishouding volgens de boekhoudregels als activa kunnen worden geregistreerd. Natuur hoort volgens de coalitie op de balans, niet op de winst- en verliesrekening. Sinds januari 2024 zijn coalitieleden, van groentenverwerkers tot melkfabrieken, hier al mee aan de slag.

Het idee is revolutionair

Als de financiën van een bedrijf meenemen dat investeringen in natuur kapitaal opbouwen in plaats van alleen kosten zijn, kan dat gunstige kredietvoorwaarden opleveren voor boeren en bedrijven die regeneratief werken. Ook ontstaat een nieuwe inkomstenstroom. Partijen die natuurwinst nodig hebben, zoals waterschappen of bedrijven die CO₂ willen compenseren, zouden kunnen betalen voor meetbare verbeteringen. Dit doorbreekt het idee dat duurzaamheid alleen maar geld kost. Integendeel! Het toont hoe biologische teelt waarde creëert voor boer én maatschappij. Want:

• Boeren krijgen betere leningen:
  Herkend natuurlijk kapitaal kan de financiële risico’s verlagen en bankieren aantrekkelijker maken voor regeneratieve landbouw.
• Nieuwe inkomstenbronnen:
  Bedrijven of overheden die natuurdoelen nastreven, kunnen betalen voor meetbare natuurverbetering door boeren.
• Duurzaamheid wint aan waarde:
  Het laat zien dat duurzame keuzes niet alleen kosten, maar juist baten opleveren voor gezondheid, klimaat en toekomst.

De echte prijs van ons eten

Parallel aan deze praktische meetprojecten werkt de Robin Food Coalition aan het bredere plaatje. Wat zijn de werkelijke kosten van ons landbouwsysteem? En wat levert een duurzaam alternatief op? In samenwerking met partners Transitiecoalitie Voedsel en Deloitte doet men een True Value Study van het Nederlandse landbouw- en voedselsysteem. Daarbij worden drie scenario’s doorgerekend: het huidige gangbare systeem, een stelsel met eiwittransitie met minder dierlijke en meer plantaardige eiwitten en een volledig biologisch model. Zo ontstaat een referentiekader dat laat zien waar de verborgen kosten en maatschappelijke baten liggen.

Het doel is beleidsdiscussies concreet te maken. Als we kunnen aantonen dat een transitie niet “te duur” is maar juist oplevert voor gezondheid, water en biodiversiteit, verandert het verhaal. Investeringen in duurzame landbouw worden dan niet afgedaan als extra uitgaven, maar als bijdragen aan welzijn en een leefbare toekomst.

Ruzieveld van claims

Ook bij duurzame claims ligt een mijnenveld op de loer. Uit pilots blijkt dat hele productcategorieën, zoals aardappelen of uien, volledig biologisch kunnen worden aangeboden zonder dat de prijs voor de klant stijgt. Mits er wordt opgeschaald en producenten zekerheid krijgen. Zulke voorbeelden geven de coalitie momentum in gesprekken met retail en producenten. Ze zorgen er ook voor dat onduidelijke beweringen moeilijker kunnen blijven bestaan.

Samenwerking met organisaties als Questionmark helpt de Robin Food Coalition hierbij. Questionmark voert bijvoorbeeld een benchmark uit naar hoe supermarkten scoren op biologische voeding. Door claims en bewijzen scherp te scheiden komen transparantie en eerlijk spel voorop, zodat koplopers niet worden overvleugeld door greenwashing.

Politiek en publiek

De Robin Food Coalition weet dat technische oplossingen alleen niet volstaan. Er is ook politieke en maatschappelijke actie nodig. Daarom werkt de coalitie samen met ngo’s, wetenschappers en soms met overheidsinstellingen in overlegtafels en convenanten. Tegelijk houdt de coalitie haar activistische hart. Met felle campagnes en publieke druk proberen ze de urgentie te vergroten. Het is juist de combinatie van harde cijfers en zachte publieke aandacht die een transitie echt versnelt.

Een blik vooruit

Wat staat er de komende jaren op de planning? Allereerst opschaling van lopende pilots met meer meetprojecten, meer partijen die ‘natuurlijk kapitaal’ op de balans zetten en voortzetting van de kosten-batenstudies. Het pad is inmiddels uitgestippeld. Eerst meten en data verzamelen, dan waarderen door natuur in geld uit te drukken en uiteindelijk verhandelen en waardecreatie verankeren in businessmodellen. Zo ontstaat geen academisch stappenplan, maar een economische strategie. Maak goede, duurzame landbouw winstgevend voor boeren en aantrekkelijk voor consumenten én financiers.

Waarom dit voor jou belangrijk is

Stel je een schap in de supermarkt voor dat gevuld is met groenten. Als je als consument voortaan vaker kiest voor producten die écht goed zijn voor jou, de boer en de planeet omdat die voordelen voor iedereen zichtbaar, begrijpelijk en betaalbaar zijn, dan verandert de voedingssector fundamenteel. De Robin Food Coalition pakt niet één knooppunt aan, maar meerdere tegelijk. Ze meten, ze praten, ze protesteren (soms met humor) en ze bouwen samen aan schaalbare prototypes.

Zo’n coalitie is een vruchtbare bodem voor verandering, waarop koplopers zaadjes planten en samen laten zien wat mogelijk is. Zo kunnen boeren met trots hun bodem verzorgen en kun jij met jouw keuzes makkelijker bijdragen aan een eerlijker en gezonder voedselsysteem.