Er waait een stevige wind over de uitgestrekte polder. We zijn op weg naar boer én filosoof Jan Huijgen. Aan de rand van Bunschoten-Spakenburg ligt De Eemlandhoeve. Zoals Jan veel meer is dan boer, is de Eemlandhoeve veel meer dan een boerderij. Naast de koeien die Jan houdt is er een moestuin en boomgaard, zijn er vergaderzalen, werkplekken, tiny houses om in te overnachten en een winkel vol biologische streekproducten. Een boerderij+, zo noemt Jan deze plek. Een boerenbedrijf dat niet meer alleen afhankelijk is van vee. Maar vooral een broedplek voor nieuwe ideeën, waar burger en boer weer samenkomen.
Op het erf gebeurt inderdaad van alles. We vragen naar Jan en kunnen doorlopen naar zijn kantoor. In de deuropening staat een paar klompen en de muren zijn bedekt met hoge kasten, tot het platfond gevuld met boeken over de meest uiteenlopende onderwerpen. Het enthousiasme straalt er vanaf als Jan begint te vertellen.
Dat klassieke model van groter en efficiënter loopt een keer vast en de discussie daarover is nu volop aan de gang. En ja, dan kun je boos worden. Dan pak je de trekker en ga je naar Den Haag of zijn er andere routes mogelijk?
Jan is al een aantal jaar bezig als andere boeren nieuwsgierig worden naar de reuring op zijn boerderij. ‘’Er kwamen en een hoop boeren loeren, die zeiden ‘Jan wat jij aan het doen bent, dat wil ik ook.’ Dan ging zo’n boer naar het gemeentehuis en zei de ambtenaar ‘ja maar dat past helemaal niet in het bestemmingsplan.’ ‘Ja maar boer Jan mag dat wel’ en dan werd boer Jan opgetrommeld en moest ik naar Zoeterwoude, Friesland, Brabant. Ik ben overal geweest.’’
Rond die tijd komt Jan de toenmalige minister van Landbouw tegen. Hij presenteert hem de kern van zijn idee en mag langskomen op het ministerie. In samenwerking met verschillende partijen ontstaat daaruit een voorstel voor het Task Force Multifunctionele Landbouw. Een plan om de multifunctionaliteit van het platteland vorm te geven, zodat boeren de ruimte krijgen om dat te gaan ontwikkelen.
In 2007 wint Jan de Mansholtprijs. Een prijs voor mensen die op een andere manier nadenken over landbouw en voedsel, weg van de bestaande denkpatronen.
Sicco Mansholt (1908-1995)
Onder het motto ‘nooit meer honger’ gaf Mansholt na de Tweede Wereldoorlog vorm aan het landbouwbeleid en veranderde in relatief korte tijd schaarste in overvloed. Hierdoor staat Mansholt voor veel mensen symbool voor modernisering en schaalvergroting. Maar in zijn latere leven, na het lezen van het rapport van de Club van Rome, zag Mansholt in dat zijn moderne landbouwstrategie uiteindelijk niet houdbaar was.
‘’Het was een bijzonder moment toen ze de Mansholtprijs kwamen geven. Er kwamen een aantal architecten langs met het idee van de Mansholtcampus. Hier naast mij zit de grootste boer, de uiting van Mansholt 1 en wij zijn de breedste boer, de uiting van Mansholt 2. Op z’n Jan boerenfluitjes kun je hier de overgang van Mansholt 1 naar Mansholt 2 meemaken.’’
Om verandering te realiseren moet je samenwerken en met een helder plan komen. Daar weet Jan alles van. ‘’Ik heb een filosofische tic, dus ik ben altijd op zoek naar de essentie. Ik zie de sector niet in beweging komen als je geen verdienmodel hebt. Het bedrijf wordt niet meer overgedragen. Je kunt roepen dat de veestapel gehalveerd moet worden, maar dat is het einde van het boerenbedrijf. Boeren zitten allemaal in marges geketend. Hoe creëer je weer ruimte voor die boer?’’
Een van de belangrijkste manieren om dat te bereiken, is volgens Jan om de burger (net als vroeger) veel meer te betrekken bij de boerderij en de omgeving. Hij bedacht daarvoor 3 knoppen, zodat mensen zelf kunnen kiezen op welke manier ze betrokken willen zijn bij de boeren in hun omgeving:
- Ik doe mee
Ik steek de handen uit de mouwen en help mee op de boerderij - Ik bestel
Ik koop voedsel bij lokale boeren en betaal een fair true price - Ik participeer
Ik investeer in een boerderij/boer bij mij in de buurt
‘’Dat vind ik zo belangrijk, die betrokkenheid. Investeer in je eigen leefomgeving, ga daar de verbinding weer mee aan. Dit is jouw omgeving. Waar jij woont, waar je kinderen wonen, waar je naar de toekomst kijkt.’’
De Mansholtcampus wordt een plek waar door burgers, boeren en bedrijven geëxperimenteerd kan worden met dit soort ideeën om zo vorm te geven aan een nieuwe regionale voedselcultuur. Die nieuwe cultuur, waarin lokaal voedsel uit de regio weer gezien en gewaardeerd wordt, kan vervolgens als voorbeeld dienen voor andere regio’s.
De campus wordt gerealiseerd op het terrein van De Eemlandhoeve. Via sociale innovatie wil de Mansholtcampus voeding, omgeving, landbouw en gezondheid weer tot een samenhangend geheel maken. De vier pijlers van de campus zijn de Denktank, Academie, Community en Experimenten. Deze pijlers zorgen voor het samenbrengen én delen van kennis, ideeën en innovaties.
Give the Change
Help mee met het realiseren van De Mansholtcampus
Met de campagne op Give the Change haalt De Eemlandhoeve een aanjaagbudget op voor het realiseren van de Mansholtcampus. Triodos Foundation steunt de Eemlandhoeve en verdubbelt het opgehaalde bedrag.
Help jij mee?
Steun jij de transitie naar een duurzame en regionale voedselstrategie en wil je bijdrage aan de plannen voor de Mansholtcampus? Dat kan door het doneren aan of delen van de Give the Change campagne.
Meer weten?
Wil je meer lezen over de plannen, klik dan hier. Nieuwsgierig geworden en liever zelf een kijkje nemen op de boerderij? Ook dat kan. De Eemlandhoeve is open voor bezoekers, je vindt de openingstijden hier.
Bedankt voor je reactie!
Bevestig je reactie door op de link in je e-mail te klikken.